เลข LOT NO. คืออะไร? รหัสกำกับสินค้าสำคัญจริงหรือ?

หลายคนอาจจะเคยได้ยินเกี่ยวกับ ‘เลขล็อตสินค้า’ หรือที่เรียกว่า ‘LOT NO.’ ซึ่งเป็นรหัสกลุ่มจำนวนหนึ่งบนบรรจุภัณฑ์สินค้าหลายชนิด และเป็นตัวเลขที่กำหนดรายละเอียดต่าง ๆ ของสินค้านั้น ๆ ด้วย แต่เราอาจจะยังไม่ทราบว่ารายละเอียดของเลข Lot No. คืออะไร ดังนั้น Cosma Health จึงจะพามาดูความหมายของเลขล็อตสินค้ากัน!

สารบัญ เลือกไปอ่านหัวข้อที่คุณต้องการก่อน

• LOT NO. คืออะไร?
• สินค้าประเภทไหนที่ต้องใช้ LOT NO. บ้าง ?
• เลข LOT NO. รหัสกำกับสินค้า สำคัญอย่างไร?
• ตัวอย่างการกำหนดเลข LOT NO. พื้นฐาน
• เลขล็อตสินค้ามีประโยชน์ต่อการสร้างธุรกิจยังไง?
• สรุป LOT NO. คืออะไร? สำคัญยังไง?

LOT NO. คือ รหัสเฉพาะที่โรงงานหรือผู้ผลิตเป็นคนกำหนดให้บนชุดสินค้าแต่ละตัว โดยชุดสินค้าที่มีเลข Lot Number นี้เหมือนกัน จะมีความหมายว่าสินค้าชุดนี้ถูกผลิตในรอบเดียวกัน โดยจะใช้ส่วนผสม ชิ้นส่วน วัสดุ หรือองค์ประกอบอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องเป็นแบบเดียวกันทั้งหมด

ยกตัวอย่างเช่น อาหารเสริมล็อตหนึ่งมีทั้งหมด 100 ชิ้น จะมีเลขล็อตสินค้าเดียวกันทั้งหมด หากมีปัญหาหรือต้องการเรียกคืน ก็สามารถระบุหมายเลขล็อตสินค้าของอาหารเสริม 100 ชิ้นนี้ได้ โดย Lot Number มักจะอยู่ในรูปของชุดตัวอักษร เป็นตัวเลขล้วน หรือเป็นบาร์โค้ดที่ง่ายต่อการค้นหาก็ได้

ปกติแล้ว เลข LOT NO. จะใช้อยู่เกือบทุก ๆ ประเภทสินค้า ด้วยประโยชน์หลากหลายที่ทำให้กระบวนการผลิตง่ายขึ้น แต่ส่วนใหญ่ มักจะกำหนดใช้กับประเภทสินค้าดังต่อไปนี้

• • สินค้าประเภทของเล่น
  • สินค้าประเภทเสื้อผ้าและรองเท้า
  • สินค้าประเภทอุปกรณ์ทำความสะอาด
  • สินค้าประเภทแบตเตอรี่
  • สินค้าประเภทวัสดุก่อสร้าง
  • สินค้าประเภทวัสดุหรืออุปกรณ์สุขภัณฑ์
  • สินค้าประเภทเครื่องมืออิเล็กทรอนิกส์
  • สินค้าเกี่ยวกับเครื่องดับเพลิง
  • สินค้าเกี่ยวกับอาหารและยา (ใช้มากที่สุด)

จะเห็นได้ว่าโรงงานที่ผลิตสินค้าประเภทยาและอาหารเสริมเลือกใช้ระบบเลขรหัสสินค้ากันมากที่สุด เพราะสินค้าอย่างอาหารและยาจะมีวันที่หมดอายุหรือเสื่อมสภาพได้ง่ายกว่าสินค้าชนิดอื่น ดังนั้น การกำหนดเลข LOT NO. เป็นวันผลิต/วันหมดอายุ จะช่วยให้ผู้ผลิตสามารถควบคุมคุณภาพของสินค้าได้ง่าย 

นอกจากนี้ รหัสสินค้ายังช่วยให้ผู้ผลิตสามารถจัดการกระบวนการผลิตได้เป็นระบบมากขึ้น เพราะเลขล็อตสินค้าจะช่วยให้ผู้ผลิตหรือโรงงานสามารถติดตามสต็อกสินค้าได้ละเอียด เป็นหมวดหมู่ รู้ข้อมูลได้อย่างรวดเร็วว่าสินค้าชุดนั้น ๆ มีอยู่ในสต๊อกเท่าไหร่ ผลิตเมื่อไหร่ หรือหมดอายุตอนไหน ทำให้โรงงานส่งจัดจำหน่ายสินค้าได้ถูกต้องแม่นยำ

การมี LOT NO. ที่ชัดเจน จะช่วยให้ผู้ผลิตหรือโรงงานสามารถตรวจสอบคุณภาพของสินค้าได้เร็ว เมื่อสินค้ามีปัญหา เช่น อาหารเสริมเสื่อมสภาพจากการผลิตที่ไม่ครบถ้วน เราก็จะสามารถตรวจสอบได้ว่าสินค้าชุดย่อยนั้น ๆ เป็นล็อตไหน แล้วเรียกคืนสินค้าล็อตเดียวกันทั้งหมดกลับได้ ซึ่งข้อนี้ หากสามารถทำได้เร็วก็จะทำให้ผู้บริโภคหรือลูกค้ารับรู้ถึงความใส่ใจของเจ้าของแบรนด์และผู้ผลิตได้ลึกซึ้ง สร้างความน่าเชื่อถือให้กับแบรนด์ได้ด้วย

อย่างที่ได้กล่าวไปข้างต้นว่า การกำหนดเลข LOT NO. โดยส่วนใหญ่จะมีอยู่ด้วยกันทั้งหมด 3 แบบคือ รหัสสินค้าแบบตัวอักษร แบบตัวเลข และแบบบาร์โค้ด แต่โดยส่วนใหญ่แล้วจะมีเลขที่บ่งบอก ‘วันที่ผลิต (Mfg. Date)’ อยู่ด้วยเสมอ แต่นอกจากนี้ ก็จะมีตัวเลขที่ให้ความหมายอื่นด้วย เช่น

• ล็อตวัตถุดิบที่ใช้ในการผลิตสินค้าล็อตนั้น ๆ
• Batch Number (Batch No.) หรือจำนวนครั้งที่ถูกผลิตขึ้น
• Expiry Date (Exp.) หรือวันหมดอายุ
• CAS Number (CAS No.) หรือเลขสารประกอบของสารเคมี

ปัจจัยสำคัญที่จะทำให้การกำหนดเลข LOT NO. พื้นฐานคือ จะต้องมีเอกลักษณ์ สามารถจดจำรายละเอียดได้ง่าย และต้องสามารถอ่านหรือทำความเข้าใจได้สะดวก ควรเป็นเลขที่มีความสอดคล้องหรือบ่งบอกหมวดหมู่ของสินค้านั้น ๆ ว่าเป็นล็อตเดียวกัน ซึ่งจะมีการกำหนดต่างกัน แล้วแต่ประเภทของสินค้า ยกตัวอย่างเช่น

ตัวอย่างที่ 1 สินค้าประเภทน้ำยาล้างห้องน้ำสูตรขจัดคราบสบู่ มีรหัสสินค้าคือ 2024-02-19-005

• • วันที่ผลิต : วันที่ 19 เดือนกุมภาพันธ์ ปีพ.ศ. 2567 (2024-02-19)
  • เลขรหัสลำดับสินค้าแต่ละผลิตภัณฑ์ : 005 (สินค้าลำดับที่ 5)

ตัวอย่างที่ 2 สินค้าประเภทอาหารเสริมเจลลี่บำรุงข้อต่อ มีรหัสสินค้าคือ 08190224

• • วันที่ผลิต : วันที่ 19 เดือนกุมภาพันธ์ ปีพ.ศ. 2567 (190224 คือ 19/02/2024)
  • ครั้งที่ผลิต : 08 (ครั้งที่ 8)

ทั้งนี้ สินค้าบางประเภทอาจจะมีการกำหนดแยกข้อมูลกันไปเลย ยกตัวอย่างเช่น สินค้าประเภทอาหารเสริมแบบเม็ด มีตัวเลขกำกับทั้งหมด 3 แบบ ได้แก่

• • Batch No. : 10258 หมายถึง ถูกผลิตเป็นครั้งที่ 10,258
  • Mfg. Date : 01 / 2024 หมายถึง ถูกผลิตในเดือนมกราคม พ.ศ. 2567
  • Exp. Date : 01 / 2028 หมายถึง จะหมดอายุในเดือนมกราคม พ.ศ. 2571

หากสังเกตดูความหมายของเลข LOT NO. หรือ Lot การผลิตคือจุดบ่งบอกว่า สินค้าบางประเภทมีเลขล็อตที่ให้ความหมายแตกต่างกัน แต่ตัวเลขหรือตัวอักษรทุกตัวนั้นสามารถเป็นประโยชน์ให้กับการสร้างแบรนด์หรือการผลิตสินค้าได้

ยกตัวอย่างเช่น เลขล็อตวัตถุดิบที่ใช้ในการผลิตสินค้าล็อตนั้น ๆ จะช่วยให้ผู้ผลิตสามารถติดตามได้ว่าปัญหาของสินค้าดังกล่าวอยู่ที่ล็อตการผลิตล็อตไหน อยู่ที่วัตถุดิบล็อตใด ซึ่งจะนำไปสู่กระบวนการแก้ปัญหาตามกฎระเบียบในการผลิตได้ชัดเจนยิ่งขึ้น โดยจะช่วยลดการสูญเสียทรัพยากรที่ต้องใช้ในการแก้ปัญหานั้น ๆ และนำมาปรับปรุงกระบวนการผลิตให้ดีขึ้นจากข้อผิดพลาดเดิม

นอกจากนี้ ยังเป็นการสร้างความน่าเชื่อถือให้กับแบรนด์ โดยเฉพาะแบรนด์ที่ผลิตสินค้าเกี่ยวกับอาหารและยา ซึ่งต้องอาศัยข้อมูลเกี่ยวกับเลข LOT NO. เพื่อระบุตัวตนของสินค้านั้น ๆ ได้อย่างรวดเร็ว ทำให้ผู้บริโภคได้รับความปลอดภัยสูงสุด ไม่ว่าจะเกิดข้อผิดพลาดหรือไม่ก็ตาม

LOT NO. คือเลขระบุล็อตสินค้าแต่ละชุด ซึ่งจะช่วยให้ผู้ผลิตหรือโรงงานสามารถตรวจสอบล็อตสินค้าย้อนหลังได้ หากต้องการทดสอบหรือต้องเรียกคืนสินค้า ก็สามารถดำเนินการได้รวดเร็วยิ่งขึ้น ช่วยสร้างรากฐานกระบวนการควบคุมคุณภาพของสินค้าและสร้างความน่าเชื่อถือที่ผู้บริโภคมีต่อแบรนด์ได้มากยิ่งขึ้น!

ติดต่อสอบถาม-ปรึกษากับโรงงานผลิตอาหารเสริม ฟรี

พร้อมให้คำปรึกษาเรื่องการผลิตอาหารเสริม ทุกขั้นตอน ได้สินค้าพร้อมจำหน่ายทันที